Help, mijn klant heeft dementie!
https://www.ad.nl/binnenland/help-mijn-klant-heeft-dementie~adc098f0e/
Veel bedrijven weten nog niet hoe ze om moeten gaan met mensen met dementie. Daarom start vandaag een campagne om dat te verbeteren. Ilse Hendriks weet uit eigen ervaring hoe belangrijk dat is. Zij heeft een dementievriendelijke uitvaartonderneming.
Hij begon te huilen en zei: ‘Annie, deze is voor jou’
Ilse Hendriks
Ilse Hendriks (43) krijgt nog steeds kippenvel bij het filmpje. Haar vader Jan (83) staat met zijn handen gevouwen in een bomvolle kerk, en zingt uit volle borst het Ave Maria, als eerbetoon aan zijn overleden vrouw Annie (77). Wie hem niet kent, zou niet weten dat daar een man met Alzheimer staat. Maar Jan zingt het lied, zonder hapering, in één ruk uit.
,,De uitvaart was verdrietig en verwarrend voor hem’’, vertelt Hendriks. ,,Toen hij de kerk binnenkwam, wist hij niet wat er aan de hand was. Hij lachte op verkeerde momenten en toen de pastoor aankondigde dat hij zou gaan zingen, zei hij: ‘wát ga ik doen?’’’
Maar als de gitarist de eerste twee noten inzet, ziet Hendriks de lege blik in de ogen van haar vader veranderen. Hij gaat rechtop staan en begint te zingen. ,,Zo mooi, zo vol. Toen hij na afloop een staande ovatie kreeg, begon hij te huilen en zei: Annie, deze is voor jou…’’
Hendriks heeft geen moment spijt dat ze haar vader de hoofdrol gaf. Ze weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het is mensen met dementie te betrekken bij de uitvaart van hun partner. Daarom stopte ze vorig jaar met haar secretaressebureau en runt sinds dit voorjaar de dementievriendelijke onderneming Vjanova Uitvaartbegeleiding.
Laatste levensfase
Haar moeder overleed in 2017 aan dementie, na een ziekteproces van vijftien jaar. Daar is ze naar haar vader, die toen al dementeerde, open over geweest. Hij besefte de ernst niet als de situatie verslechtert, ook niet tijdens de palliatieve sedatie in haar laatste levensfase.
,,Hij wist niet of ze nog leefde of al was overleden’’, vertelt Hendriks. ,,Als we een paar uur aan haar bed hadden zitten praten en knuffelen, vroeg hij daarna of de rouwkaarten al waren verstuurd. Maar hij zei wel: als mam dood is, kan ik op haar uitvaart Ave Maria zingen.’’
Met haar uitvaartonderneming merkt Hendriks dat nabestaanden vaak worstelen met de rol van iemand met dementie als de partner is overleden. Soms worden ze letterlijk van de uitvaart weggehouden. Ook verpleeg- en verzorgingshuizen gaan daar niet altijd goed mee om, ziet Hendriks. ,,Het is geen onwil. Maar onwetendheid en de angst dat er iets tijdens de plechtigheid mis gaat. Dat iemand niets kan doen of wegloopt. Wat maakt dat uit?’’
Haar advies: zorg dat dementerende partners een belangrijke rol krijgen bij de uitvaart van hun dierbaren. ,,Een lied zingen, de kist beschilderen, een breiwerkje maken. Kijk vooral naar wat ze wèl kunnen. Ze kunnen ook beslissingen nemen. Willen ze een rode of blauwe auto? Wat ze ook kiezen, het is nooit een verkeerde beslissing. Als het echt niet mogelijk is om bij de uitvaart te zijn, kun je ook een kleine herdenking in het verzorgingshuis organiseren.’’
Het is geen onwil, maar onwetendheid en de angst dat er iets tijdens de plechtigheid mis gaat
Ilse Hendriks
Kist
Hendriks adviseert mensen ook om de uitvaart te filmen. En veel foto’s te maken, ook van de overledene in de kist, zodat ze de partner later kunnen uitleggen dat hun dierbare is overleden als ze met het gemis geconfronteerd worden. ,,Toen we na de uitvaart samen in een restaurant gingen eten, vroeg mijn vader opeens: is ons mam nu eigenlijk dood?’’, zegt Hendriks.
,,Als je iemand die dementeert niet betrekt bij de uitvaart van een dierbare, kan dat volgens artsen negatief gedrag versterken. Ze kunnen agressief, opstandig of teruggetrokken zijn. Dat kan onverwerkte rouw zijn.’’
Hendriks geeft lezingen over dit onderwerp en heeft de online training van ‘Samen dementievriendelijk’ – een programma van Alzheimer Nederland, pensioenfonds PGGM en het ministerie van VWS – gedaan. Ze juicht het initiatief toe.
Uit onderzoek van ‘Samen dementievriendelijk’ onder mantelzorgers blijkt dat 60 procent van de onderzochte beroepsgroepen niet goed weet om te gaan met mensen met dementie. Ze stuiten op veel onbegrip en dat leidt tot ongemakkelijke situaties.
Er valt nog een wereld te winnen, weet Hendriks uit eigen ervaring. Ze stond wel eens bij de kassa met haar moeder die niet meer wist welke boodschappen ze had gedaan, of niet wilde meewerken als ze kleding ging passen.
Of die keer dat ze met haar ouders uit eten zou gaan en ze hen met een taxi liet ophalen. Na twee uur waren ze nog niet in het restaurant. ,,Bleek dat mijn vader de chauffeur had verteld hoe die moest rijden, zonder dat hij wist waar naartoe. De chauffeur was zo geïrriteerd dat hij ze weer thuis heeft afgezet.’’
Haar vader gaat nog wekelijks trouw naar zijn stamkroeg. Daar weten ze dat ze hem na het eerste biertje alleen nog alcoholvrije biertjes mogen schenken. Als hij geld vergeten is, geven ze een rekening mee, die Hendriks dan later betaalt.
Het levert jaren verdriet op, maar met mijn onderneming hoop ik daar nu iets moois uit te halen
Ilse Hendriks
Foto
Hij staat nu op een wachtlijst voor een gesloten afdeling. In zijn kamer hangt een foto van Annie. Daar brandt altijd een lampje. Soms praat hij tegen haar. ,,Ik vind het mooi dat mijn vader dat lied voor zijn vrouw heeft kunnen zingen. Ik zou het erg vinden als wij hem dat hadden ontnomen’’, zegt Hendriks.
,,Sommigen vragen zich af waarom je een dementerend iemand in die emotie moet zetten. Maar mijn ouders waren 50 jaar getrouwd. Waarom zou je hem dan van haar weghouden als ze is overleden?’’
Hendriks hoop dat veel mensen de campagne steunen, de training volgen en het bewustzijn vergroot. ,,Er moet iets gebeuren. Gun deze mensen een waardig leven. Ik ben bij dat wij dit met mijn ouders hebben gedaan. Het levert jaren verdriet op, maar met mijn uitvaartonderneming hoop ik daar nu iets moois uit te halen.’’
